Có phải bạn đã không ít lần gặp phải tình trạng chậm chạp, giật lag khi khi duyệt web, tải game hoặc xem video trực tuyến? Đằng sau những trải nghiệm đó có một yếu tố quan trọng gọi là Latency. Vậy Latency là gì và tại sao nó ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn? Hãy cùng khám phá nguyên nhân gây ra độ trễ này và các biện pháp khắc phục latency trong bài viết dưới đây cùng Mstarcorp nhé!
Latency là gì?
Thời gian trễ (Latency) là khoảng thời gian mà dữ liệu mất để di chuyển từ một điểm trên mạng đến một điểm khác. Giả sử Máy chủ A ở New York gửi một gói dữ liệu tới Máy chủ B ở London. Máy chủ A gửi gói dữ liệu vào lúc 04:38:00.000 GMT và Máy chủ B nhận được vào lúc 04:38:00.145 GMT. Số độ trễ trên đường này là sự chênh lệch giữa hai thời điểm này: 0,145 giây hoặc 145 mili giây.
Thường thì, độ trễ được đo giữa thiết bị của người dùng (gọi là thiết bị “khách hàng”) và trung tâm dữ liệu. Đo lường này giúp các nhà phát triển hiểu biết được tốc độ tải trang web hoặc ứng dụng sẽ như thế nào đối với người dùng.
Mặc dù dữ liệu trên Internet di chuyển với tốc độ của ánh sáng, nhưng tác động của khoảng cách và các độ trễ do thiết bị hạ tầng Internet gây ra có nghĩa là độ trễ không thể loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, nó có thể và nên được giảm thiểu. Một độ trễ cao dẫn đến hiệu suất trang web kém, ảnh hưởng tiêu cực đến SEO, và có thể khiến người dùng rời khỏi trang web hoặc ứng dụng hoàn toàn.
Laten (độ trễ) hoạt động như thế nào?
Độ trễ xảy ra do khoảng cách giữa người dùng và các yếu tố chính của mạng, bao gồm mạng LAN nội bộ của họ và Internet hoặc mạng WAN được quản lý riêng. Khi người dùng khởi động một lệnh trên thiết bị của họ, có một số bước phải xảy ra trước khi yêu cầu được thực hiện.
Ví dụ, khi người dùng cố gắng thêm một mục vào giỏ hàng mua sắm trực tuyến, các bước sau sẽ diễn ra:
- Người dùng thêm mục vào giỏ hàng của họ.
- Trình duyệt mà người dùng đang sử dụng gửi một yêu cầu đến máy chủ của trang web có giỏ hàng mua sắm.
- Yêu cầu phải được gửi đến máy chủ của trang web và chứa tất cả thông tin cần thiết. Việc truyền thông tin này mất một khoảng thời gian nhất định, phụ thuộc vào lượng thông tin đang được gửi.
- Máy chủ của trang web sau đó nhận yêu cầu, hoàn thành phần đầu tiên của chu kỳ trễ.
- Máy chủ sau đó chấp nhận hoặc từ chối yêu cầu trước khi xử lý nó. Mỗi bước này cũng mất một khoảng thời gian nhất định, tùy thuộc vào khả năng của máy chủ và lượng dữ liệu đang được xử lý.
- Máy chủ của trang web gửi một phản hồi đến người dùng với thông tin cần thiết liên quan đến việc mua hàng.
- Trình duyệt của người dùng nhận yêu cầu và sản phẩm sau đó được thêm vào giỏ hàng của họ. Điều này hoàn thành chu kỳ trễ.
Tổng độ trễ kết quả từ yêu cầu được tính bằng cách cộng tất cả các khoảng thời gian từ khi người dùng nhấp vào nút để thêm mục vào giỏ hàng của họ cho đến khi họ thấy rằng nó đã được thêm.
Các nguyên nhân dẫn đến độ trễ
Những nguyên nhân phổ biến của độ trễ mạng bao gồm:
1. Khoảng cách giữa máy khách và máy chủ:
- Khoảng cách giữa người dùng và máy chủ là yếu tố quan trọng làm tăng độ trễ.
- Sự khác biệt về vị trí địa lý giữa máy chủ và máy khách góp phần làm tăng độ trễ.
2. Phương tiện truyền tải dữ liệu:
- Loại phương tiện truyền tải dữ liệu như cáp quang hay mạng không dây có ảnh hưởng đến độ trễ.
- Số lần dữ liệu phải đi qua các thiết bị mạng như bộ định tuyến trước khi đến đích cũng ảnh hưởng đến độ trễ.
3. Kích thước gói dữ liệu và lượng dữ liệu trên mạng:
- Kích thước của các gói dữ liệu và lượng dữ liệu trên mạng đều ảnh hưởng đến độ trễ.
- Gói dữ liệu lớn mất thời gian lâu hơn để truyền và có thể gây tắc nghẽn và tăng độ trễ.
4. Hiệu suất phần cứng:
- Hiệu suất của máy chủ, bộ định tuyến, hub, switch và các thiết bị mạng khác cũng ảnh hưởng đến độ trễ.
- Phần cứng lỗi thời hoặc không đủ tài nguyên có thể gây ra thời gian phản hồi chậm.
5. Yếu tố từ phía người dùng:
- Băng thông không đủ, kết nối Internet kém hoặc thiết bị lỗi thời từ phía người dùng cũng có thể gây ra độ trễ.
Hướng dẫn cách tính độ trễ
Hai phương pháp thông dụng để đo đạc latency là: Round Trip Time (RTT), Ping và Time to First Byte (TTFB).
Round Trip Time (RTT)
Đây là một chỉ số phổ biến để đo lường độ trễ, biểu thị tổng thời gian mà một gói dữ liệu mất để đi từ nguồn đến đích và quay trở lại. Tuy nhiên, phương pháp này có những hạn chế vì không cung cấp cái nhìn toàn diện về nguyên nhân gây ra độ trễ, đặc biệt là trong các tình huống mà đường truyền dữ liệu có thể đi qua các đường truyền quay lại khác nhau.
Ping
Đây là phương pháp phổ biến nhất để đo đạc độ trễ là sử dụng Giao thức Internet Control Message Protocol (ICMP). Lệnh ping thường được quản trị mạng sử dụng để đo thời gian mà việc gửi 32 byte dữ liệu đến điểm đích cộng với thời gian mà nó cần để nhận phản hồi. Lệnh ping có thể hoạt động trên hầu hết các hệ điều hành có khả năng kết nối mạng.
Ping là một phương tiện thuận tiện để nhanh chóng kiểm tra độ trễ. Tuy nhiên, nó không giải quyết được các vấn đề về độ trễ vì không cung cấp đủ thông tin, đặc biệt khi bạn cố gắng kiểm tra nhiều đường dẫn. Để hiểu rõ hơn về dòng mạng và các điểm kẹt, bạn cần sử dụng các công cụ kiểm tra mạng bổ sung.
Time to First Byte (TTFB)
TTFB còn được biết đến là “thời gian đến byte dữ liệu đầu tiên”, Round Trip Time là một phương pháp khác để đo lường độ trễ. Thông số này được tính bằng cách ghi nhận khoảng thời gian từ lúc gói dữ liệu rời đi từ một điểm trên mạng cho đến khi nó đến được đích.
Latency bao nhiêu là lý tưởng
Một mức độ latency tốt thường là dưới 50ms, nhưng tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể, một mức độ dưới 20ms thậm chí là lý tưởng hơn. Đối với các hoạt động như trò chơi trực tuyến, streaming video và hội nghị trực tuyến, mức độ latency càng thấp càng tốt để trải nghiệm người dùng được mượt mà và không bị gián đoạn.
Tác động của độ trễ đối với mạng WiFi
Latency là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tốc độ kết nối mạng không dây Wifi. Khi latency cao, thời gian truyền tải các yêu cầu và phản hồi giữa các thiết bị trên mạng sẽ kéo dài, làm giảm tốc độ truyền dữ liệu.
Yếu tố này đặc biệt quan trọng đối với các ứng dụng đòi hỏi tốc độ truyền dữ liệu cao như trò chơi trực tuyến, streaming video và hội nghị trực tuyến.
Ví dụ, trong trò chơi trực tuyến, độ trễ cao có thể dẫn đến sự không đồng bộ giữa hình ảnh, âm thanh và các hành động của người chơi, gây ra trải nghiệm không mượt mà. Đối với các trang web streaming video, độ trễ cao có thể gây gián đoạn trong việc xem phim hoặc giảm chất lượng video, tạo ra sự bất tiện cho người xem.
Các yếu tố quan trọng khác để đánh giá hiệu suất mạng WiFi
Ngoài yếu tố Latency, tốc độ của mạng wifi cũng được đánh giá dựa trên các yếu tố quan trọng khác như sau:
- Tốc độ tải lên (Upload)
Tốc độ tải lên là một thông số không kém phần quan trọng so với Latency khi muốn đánh giá chất lượng mạng wifi. Người dùng có thể kiểm tra tốc độ mạng wifi của họ thông qua việc đo tốc độ dữ liệu được tải lên.
Ví dụ, khi thực hiện sao lưu tập tin vào các dịch vụ đám mây như Google Drive, OneDrive, người dùng có thể so sánh tốc độ upload với thông số được quảng bá trong gói dịch vụ mà họ đã đăng ký. Tuy nhiên, tốc độ tải lên cũng phụ thuộc vào dung lượng dữ liệu cần lưu trữ. Vì vậy, người dùng cần điều chỉnh kích thước tập tin sao lưu sao cho phù hợp để đảm bảo tốc độ tải lên là nhanh nhất có thể.
- Tốc độ tải về (Download)
Tốc độ tải về là một chỉ số quan trọng khác để đánh giá chất lượng kết nối mạng wifi. Tốc độ download được đo bằng đơn vị Megabit trên giây (Mbps). Để đánh giá kết quả, người dùng cần biết tốc độ chính xác của gói dịch vụ mà họ đã đăng ký và so sánh với tốc độ nhận được trong thực tế.
Hướng dẫn cách giảm độ trễ từ phía máy chủ và từ phía người dùng
Dưới đây là một số cách khắc phục Latency từ phía server và từ phía người dùng:
Khắc phục Latency từ phía server:
Một phương pháp phổ biến để giảm độ trễ cho máy chủ web là sử dụng CDN (Content Delivery Network – Mạng phân phối nội dung). CDN hoạt động bằng cách phân phối nội dung web đến các máy chủ đặt tại nhiều vị trí địa lý khác nhau, giảm khoảng cách truyền thông và giảm độ trễ.
Một phương pháp khác là tối ưu hóa nội dung và cấu trúc của trang web. Việc nâng cấp máy chủ, cải thiện cấu trúc backend, việc rút gọn mã nguồn (code minification),… sẽ giúp giảm dung lượng dữ liệu cần truyền, tối ưu hóa tốc độ tải trang và cải thiện khả năng xử lý của cả máy chủ và trình duyệt.
Khắc phục Latency từ phía người dùng:
Trong nhiều trường hợp, độ trễ thường phát sinh chủ yếu từ phía người dùng. Điều này có thể là do tín hiệu Wi-Fi yếu, cấu hình thiết bị định tuyến không mạnh mẽ hoặc việc sử dụng gói mạng có chất lượng thấp. Để cải thiện, bạn có thể xem xét việc nâng cấp router và thiết bị phát Wi-Fi, chuyển sang gói mạng cao cấp hơn hoặc sử dụng kết nối cáp ethernet thay vì sử dụng kết nối không dây trên máy tính.
Một hướng tiếp cận khác là việc đường dẫn gói tin tới máy chủ web của bạn có thể không được tối ưu. Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể sử dụng phần mềm VPN hoặc proxy để điều chỉnh đường dẫn gói tin một cách hiệu quả hơn.
Ngoài ra, nếu các biện pháp trên không giải quyết được vấn đề độ trễ khi duyệt web, bạn cũng có thể xem xét việc nâng cấp thiết bị của mình. Thực tế đã chứng minh rằng một số thiết bị cũ có thể gặp khó khăn khi xử lý các trang web hiện đại ngày nay, dẫn đến trải nghiệm chậm chạp, ngay cả khi độ trễ vẫn ở mức thấp.
IOPS hay độ trễ (Latency) quyết định hiệu suất của hệ thống lưu trữ?
Cả IOPS (Input/Output Operations Per Second) và độ trễ (Latency) đều đóng vai trò quan trọng trong việc đo lường hiệu suất của hệ thống lưu trữ, tuy nhiên, chúng có ý nghĩa khác nhau.
IOPS đo lường tốc độ xử lý các hoạt động vào/ra trên hệ thống lưu trữ. Mức IOPS càng cao, hệ thống lưu trữ có khả năng xử lý các yêu cầu vào/ra một cách nhanh chóng. Điều này là rất quan trọng để đáp ứng các nhu cầu của các ứng dụng đòi hỏi tốc độ xử lý dữ liệu cao như cơ sở dữ liệu, máy chủ ảo, hoặc các ứng dụng liên quan đến đa phương tiện.
Ngược lại với IOPS, Latency đo lường thời gian mà hệ thống lưu trữ phản hồi các yêu cầu vào/ra. Đây là khoảng thời gian từ khi yêu cầu được gửi đi cho đến khi hệ thống lưu trữ trả về kết quả. Độ trễ thấp biểu thị hệ thống lưu trữ có khả năng xử lý các yêu cầu vào/ra một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, độ trễ thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ổ đĩa, cấu hình RAID, cấu hình mạng…
Vì vậy, khi đánh giá hiệu suất của hệ thống lưu trữ, cần xem xét cả IOPS và Latency.
Phân biệt Latency, Bandwidth và Throughput
Lưu lượng truyền (Throughput) đề cập đến lượng dữ liệu có thể truyền qua trung bình trong một khoảng thời gian cụ thể. Lưu lượng truyền bị ảnh hưởng bởi độ trễ, nên có thể không có mối liên hệ tuyến tính giữa băng thông của mạng và lưu lượng truyền mà nó có thể tạo ra.
Ví dụ, một mạng có băng thông cao có thể có các thành phần xử lý các nhiệm vụ của mình một cách chậm chạp, trong khi một mạng có băng thông thấp có thể có các thành phần nhanh hơn, dẫn đến lưu lượng truyền tổng thể cao hơn.
Trong khi, độ trễ phát sinh từ sự kết hợp giữa lưu lượng truyền và băng thông. Nó biểu thị thời gian mà dữ liệu mất để đi qua mạng sau khi một yêu cầu đã được thực hiện. Độ trễ biến đổi tương ứng với sự thay đổi trong băng thông hoặc lưu lượng truyền, có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào yếu tố nào.
Tóm lại, độ trễ (Latency), lưu lượng truyền (Throughput), và băng thông (Bandwidth) đều liên kết với nhau, tuy nhiên, chúng đề cập đến những khía cạnh khác nhau. Băng thông đo lường lượng dữ liệu có thể truyền qua mạng trong một khoảng thời gian nhất định. Một mạng có băng thông 1 gigabit ví dụ, thường sẽ hoạt động tốt hơn so với một mạng chỉ có băng thông 10 Mbps.
Top 3 phần mềm đo độ trễ (Latency) tốt nhất
Speedtest by Ookla – Kiểm tra tốc độ wifi
Speedtest by Ookla là một ứng dụng phổ biến không xa lạ với người dùng internet hiện nay. Giao diện được thiết kế rất thân thiện và dễ sử dụng. Chỉ cần một lần chạm, người dùng có thể nhanh chóng kiểm tra được tốc độ truyền tải của mạng wifi đang sử dụng bao gồm: độ trễ Latency, tốc độ Download và Upload.
Ưu điểm của ứng dụng kiểm tra tốc độ wifi Speedtest by Ookla:
- Độ chính xác cao.
- Chia sẻ thông tin và kết quả test trên nhiều nền tảng mạng xã hội.
- Hỗ trợ trên nhiều nền tảng PC, Android và iOS.
- Hỗ trợ kết nối VPN.
- Hoàn toàn miễn phí!.
Điểm yếu duy nhất của ứng dụng kiểm tra tốc độ wifi Speedtest by Ookla là không hỗ trợ tiếng Việt.
Speed & signal test – Kiểm tra tốc độ mạng Dr.Wifi
Dr. Wifi: speed & signal test sẽ là công cụ phân tích Wifi toàn diện được phát triển bởi Trend Micro – một công ty phần mềm an ninh mạng đa quốc gia của Nhật Bản. Ứng dụng này có một loạt các tính năng chuyên dụng như sau:
- Kiểm tra nhanh chóng và chính xác các yếu tố quyết định tốc độ Wifi như: độ trễ Latency, băng thông và tốc độ tải lên/tải xuống.
- Tìm vị trí có tín hiệu WiFi mạnh nhất trong khu vực của bạn.
- Đánh giá mức độ bảo mật của Wifi, phát hiện các lỗ hổng của mạng Wifi để bảo vệ quyền riêng tư của bạn.
- Liệt kê tất cả các thiết bị hoặc người dùng đang kết nối với mạng Wifi của bạn.
- Thay đổi DNS để truy cập vào nội dung web bị hạn chế hoặc tăng tốc trải nghiệm duyệt web của bạn.
Speed Meter Lite – Kiểm tra tốc độ Internet
Internet Speed Meter Lite là một ứng dụng kiểm tra tốc độ mạng Internet được phát triển bởi công ty DynamicApps. Ứng dụng này cung cấp cho người dùng cái nhìn chi tiết về độ trễ của mạng Wifi cùng nhiều yếu tố tốc độ khác.
Internet Speed Meter Lite sẽ tự động hiển thị trên thanh thông báo trạng thái của thiết bị di động. Người dùng có thể theo dõi tình trạng tốc độ mạng wifi mà không cần phải tương tác với ứng dụng. Các tính năng đáng chú ý của ứng dụng này bao gồm:
- Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt, thuận tiện cho người dùng ở Việt Nam.
- Gửi thông báo theo dõi tốc độ mạng hàng ngày.
- Hiển thị lịch sử kiểm tra tốc độ mạng qua từng ngày, giúp người dùng nhận biết những vấn đề về đường truyền mạng vào các thời điểm cụ thể.
- Tương thích với các thiết bị Android, nhưng chưa có phiên bản chính thức nào dành cho iOS.
Kết luận
Trong tất cả các trải nghiệm mạng, Latency đóng vai trò quyết định. Không chỉ là một con số trên giấy, nó ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm của người dùng trên mạng. Để tối ưu hóa hiệu suất mạng và trải nghiệm của người dùng, việc hiểu và giảm thiểu Latency từ cả phía máy chủ và người dùng là vô cùng quan trọng. Chỉ khi chúng ta thực sự hiểu được cách Latency hoạt động và tác động của nó, chúng ta mới có thể đưa ra các giải pháp hiệu quả để cải thiện mạng và mang lại trải nghiệm tốt nhất cho mọi người.
